Kiểm tra chất lượng khí nén | Tìm hiểu tiêu chuẩn áp dụng

Khí nén là nguồn năng lượng quan trọng, được sử dụng phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp và kỹ thuật. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và chất lượng sản phẩm, việc kiểm tra chất lượng khí nén là yêu cầu bắt buộc, đặc biệt trong các lĩnh vực như thực phẩm, y tế, dược phẩm hay điện tử. Để hiểu rõ hơn về vai trò và quy trình kiểm tra chất lượng khí nén, bài viết sẽ trình bày các nội dung dưới đây.

1. Tổng quan về khí nén

Khí nén là một dạng năng lượng được tạo ra bằng cách nén không khí từ môi trường xung quanh và lưu trữ trong bình chứa dưới áp suất cao. Đây là nguồn năng lượng sạch, linh hoạt và được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như công nghiệp, y tế, thực phẩm, dược phẩm, hóa chất và sản xuất điện tử.

Kiểm tra chất lượng khí nén là quá trình đo lường, phân tích và đánh giá các thành phần trong khí nén nhằm xác định mức độ tinh khiết và mức độ phù hợp của khí với mục đích sử dụng cụ thể. Việc kiểm tra này giúp xác định xem khí nén có chứa các tạp chất như hơi nước, bụi, dầu, vi sinh vật hay khí độc hại (CO, CO₂, SO₂...) vượt ngưỡng cho phép hay không.

Kiểm tra chất lượng khí nén là hoạt động vô cùng quan trọng

✍ Xem thêm: Kiểm định bình khí nén toàn quốc | Chi phí thấp

2. Tiêu chuẩn áp dụng kiểm tra chất lượng khí nén

Việc kiểm tra chất lượng khí nén được quy định trong nhiều tiêu chuẩn quốc tế và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Cụ thể:

2.1. Không khí nén dùng trong công nghiệp (ISO 8573, TCVN 11256, USP)

• Nhiệt độ điểm sương (Dewpoint): Đo lường khả năng ngưng tụ hơi nước, ảnh hưởng đến sự ăn mòn và hiệu suất thiết bị.
• Hàm lượng hạt rắn (bụi): Xác định mức độ nhiễm bẩn do bụi hoặc hạt rắn lơ lửng.
• Hàm lượng hơi dầu và dung môi hữu cơ: Đo tổng lượng dầu còn tồn tại trong khí, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và sức khỏe người lao động.
• Vi sinh vật: Kiểm tra sự tồn tại của vi khuẩn, nấm mốc – đặc biệt quan trọng trong thực phẩm, dược phẩm.
• Khí nhiễm bẩn (CO₂, CO, NO, SO₂, NO₂,...): Gây hại nghiêm trọng nếu vượt ngưỡng cho phép.

2.2. Khí đẩy dùng trong thực phẩm (QCVN 4-17:2010/BYT)

• Độ tinh khiết
• Định tính
• Cảm quan
• Hàm lượng nước / nhiệt độ điểm sương

2.3. Khí y tế (Dược điển Việt Nam, USP, ASTM)

• Hàm lượng O₂, CO₂, CO
• Định tính bằng thử ngọn lửa
• Chất oxy hóa, giới hạn axít và kiềm
• Hàm lượng nước

Trong lĩnh vực y tế, khí nén thường được sử dụng trong môi trường phòng sạch

2.4. Khí công nghiệp độ tinh khiết cao (5.0 – 99,999%)

Áp dụng với các khí như N₂, O₂, CO₂, Ar, He, H₂,... theo tiêu chuẩn USP, ASTM, Dược điển Việt Nam.

✍ Xem thêm: Kiểm tra chất lượng chai chứa khí nhập khẩu

3. Tại sao phải kiểm tra chất lượng khí nén?

Việc kiểm định và đánh giá chất lượng khí nén mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

• Ngăn ngừa rủi ro cháy nổ và sự cố hệ thống: Nhiều tạp chất trong khí nén như dầu và hơi dung môi có thể gây cháy nổ khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, gây nguy hiểm cho con người và tài sản.
• Bảo vệ thiết bị và kéo dài tuổi thọ hệ thống: Loại bỏ tạp chất giúp tránh hư hỏng và ăn mòn thiết bị.
• Đảm bảo chất lượng sản phẩm: Đặc biệt quan trọng với các ngành yêu cầu độ tinh khiết như thực phẩm, dược phẩm, y tế và sản xuất điện tử.
• Tuân thủ quy định pháp luật: Tránh các rủi ro pháp lý và vi phạm tiêu chuẩn chất lượng.
• Đảm bảo an toàn sức khỏe người lao động: Tránh tiếp xúc với khí nhiễm bẩn hoặc hơi dầu độc hại.

✍ Xem thêm: Kiểm tra hệ thống điều chế nạp khí | Hướng dẫn quy trình

4. Quy trình kiểm tra chất lượng khí nén

Quy trình kiểm tra chất lượng khí nén thường bao gồm các bước chính sau, dựa trên từng yếu tố cần kiểm soát:

Bước 1. Kiểm tra độ ẩm

• Chỉ báo độ ẩm: Thiết bị đổi màu để nhận biết độ ẩm tăng, phù hợp cho theo dõi nhanh nhưng không chính xác tuyệt đối.
• Công nghệ gương làm lạnh: Sử dụng gương và cảm biến quang điện tử để đo nhiệt độ điểm sương với độ chính xác cao, phù hợp cho các ngành yêu cầu nghiêm ngặt.

Bước 2. Kiểm tra hàm lượng dầu

• Bộ lọc dầu: Giúp loại bỏ dầu thừa ra khỏi hệ thống khí nén. Cần kiểm tra và thay thế định kỳ.
• Thiết bị đo hàm lượng dầu: Dùng để xác định chính xác lượng dầu còn sót lại, từ đó đánh giá mức độ an toàn.

Bước 3. Kiểm tra hàm lượng bụi

• Bộ lọc bụi: Gắn tại đầu vào hoặc sau máy sấy khí để giảm thiểu hạt rắn, bụi bẩn trong khí.
• Thiết bị đo bụi: Giúp xác định nồng độ hạt bụi, đảm bảo đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn ISO 8573-1.

Quy trình kiểm tra chất lượng khí nén

Bước 4. Kiểm tra vi sinh vật

• Thiết bị kiểm tra vi sinh: Sử dụng thiết bị lọc vi sinh hoặc đĩa nuôi cấy để xác định sự hiện diện của vi khuẩn, nấm mốc trong khí nén. Cần thiết cho nhà máy thực phẩm, bệnh viện, phòng sạch GMP,...

✍ Xem thêm: Kiểm tra thiết bị áp lực | Tư vấn từ A-Z

Khí nén là nguồn năng lượng quan trọng trong nhiều lĩnh vực và đòi hỏi phải được kiểm tra, đánh giá chất lượng định kỳ theo đúng tiêu chuẩn quy định. Việc thực hiện kiểm định khí nén không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, mà còn đảm bảo hiệu quả sản xuất, an toàn lao động và uy tín thương hiệu. Do đó, đầu tư vào kiểm tra chất lượng khí nén là khoản đầu tư thiết yếu cho bất kỳ hệ thống công nghiệp nào.